ବ୍ୟୁରୋ : ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟରେ ଚଟନି ଏବଂ ଆଚର ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । ଚଟନିର ଖଟା, ମିଠା କିମ୍ବା ମସଲାଯୁକ୍ତ ସ୍ୱାଦ ଖାଦ୍ୟର ସ୍ୱାଦକୁ ବଢାଇଥାଏ । ଏହା ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପାଇଁ ଗଚ୍ଛିତ ହୋଇପାରିବ । ଧନିଆ, ମିଣ୍ଟ, ଆମ୍ବ ଏବଂ ରସୁଣରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଚଟନି ସବୁଠୁ ସାଧାରଣ, କିନ୍ତୁ ଭାରତରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରକାରର ଚଟନି ଅଛି । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେବେ ଚଟନି ତିଆରି ଭାରତରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।
ଚଟନି ଶବ୍ଦ ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ “ଚାଟନି” ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି “ଚାଟିବା” । ଭାରତରେ ଚଟନିର ଇତିହାସ ବହୁତ ପୁରୁଣା । ଚଟନି ୧୭ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଥରେ ଯେତେବେଳେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଶାହାଜାହାନ ଅସୁସ୍ଥ ହେଲେ, ତାଙ୍କ ଚିକିତ୍ସକ ତାଙ୍କୁ ମସଲାଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବାକୁ କହିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ପାଇଁ ରୋଷେୟା ମେଣ୍ଟ, ଅଜାଲ, ଧନିଆ, ଜିରା, ରସୁଣ ଏବଂ ଶୁଖିଲା ଅଦା ଏବଂ ଏହାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ପକାଇ ଏକ ଚଟନି ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ । ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଚଟଣୀରେ ଲୁଣ, ଚିଲି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମସଲା ଚଟନିରେ ମିଶାଗଲା । ଚଟନିର ସ୍ବାଦ ଚାଖିବା ପରେ ହାକିମ ଏହାକୁ ଖାଦ୍ୟ ସହିତ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣରେ ଖାଇବାକୁ କହିଥିଲେ। ଏହି ଘଟଣା ପରେ ଚଟନି ଅନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ସହିତ ମଧ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲା ।
୧୭ ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଚଟନି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଐତିହାସିକ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଚଟନି ଇତିହାସ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ପୁରୁଣା । ଏହା ସମ୍ଭବ ଯେ ଆମର ପିତୃପୁରୁଷମାନେ ମଧ୍ୟ କଞ୍ଚା ଜିନିଷ ଗ୍ରାଇଣ୍ଡ୍ କରି ଏକ ମୋଟା ପେଷ୍ଟ ତିଆରି କରିଥିଲେ । ଅନେକ ଐତିହାସିକ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭୁଲ କିମ୍ବା ଦୁର୍ଘଟଣା ହେତୁ ଚଟନୀ ଉଦ୍ଭାବନ କରାଯାଇଥିଲା। ଚଟନି ତିଆରି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫଳ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ମସଲା ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
ମୋଗଲ କାଳରେ ଚଟନି ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ବ୍ୟାପିଗଲା । ମୋଗଲ ଶାସକମାନେ ଚଟନୀ ସମେତ ଭାରତରେ ଅନେକ ନୂତନ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ମସଲା ଆଣିଥିଲେ। ଚଟନି ମୋଗଲମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ବିସ୍ତାର ହୋଇ ଏହାକୁ ଭାରତୀୟ ରୋଷେଇର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ଭାବରେ ପରିଣତ କରିଥିଲା। ଆଜି ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଚଟନି ଅଛି । କେତେକ ଲୋକପ୍ରିୟ ଚଟନିରେ ଆମ୍ବ, ଦହି, ଧନିଆ, ମେଥି, ରସୁଣ, ଚିଲି, ଆଚାର, ଏବଂ ଫଳ ଏବଂ ପନିପରିବା ଚଟନି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଚଟନି ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ । ଏହା ଖାଦ୍ୟକୁ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଏବଂ ପୁଷ୍ଟିକର କରିଥାଏ ଏବଂ ଏହା ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ଐତିହ୍ୟର ପ୍ରତୀକ ।
